Mannen willen hem zijn. Vrouwen willen hem hebben.

over de godenzoon van het perfectionisme

Heel veel vrouwen smullen van de serie Outlander.

Eén van de redenen: James Fraser. Jamie voor intimi.

Voor jouw beeld als je de serie niet kent (inmiddels vijf seizoenen op Netflix): Jamie is een stoere gespierde Schot.

Simpel gezegd: mannen willen hem zijn, vrouwen willen hem hebben.

De meeste vrouwen smullen van Jamie.

Ik niet.

OK, stoer en gespierd. Tot zover helemaal prima. 

Maar dan komt het: hij doet er alles aan om het zijn volk, vaderland, familie, omgeving en in het bijzonder zijn vrouw naar de zin te maken. Desnoods ten koste van hemzelf.

Blèh!

Nu zul je zeggen: da’s toch prachtig?

Nou…

Het punt is: Jamie is een gepassioneerde perfectionist.

En dat is precies waar het wringt: zijn perfectie en zijn streven naar perfectie. En mooi dat we dat vinden!

Wij, jij, ik willen ook perfect zijn. Een Jamie.

En dat is waar de ellende begint.

Een echt mens is niet perfect. Een echt mens heeft rafelrandjes. Een echt mens is geen Jamie. Niemand is perfect. Waarom hebben we dan toch die neiging naar perfectie? Kijk maar naar hoe we sommige mensen adoreren, volgen, na willen doen of omgekeerd hoe we reageren als bijvoorbeeld experts, bestuurders en politici het ook even niet weten en een besluit nemen dat niet foutloos is.

Allemaal hebben we die neiging: het moet goed, we mogen geen fouten maken.

Maar hoe realistisch is dat?

Al zul je die neigingen zelf misschien niet altijd betitelen als perfectie. Sterker nog: je zult het soms keihard ontkennen en nu denken: ho, ho, zo ben ik helemaal niet. En toch…

Ga je eigen perfectionismevalkuil maar eens na. 

Je sleutelt soms net zolang aan iets tot het helemaal goed is. En ongemerkt slaat dat door naar een streven naar perfectie, naar een onmogelijk hoge lat. Doe je dat niet, dan voel je je ‘schuldig’, ‘lui’ en ’tekort schieten’.

Of kijk maar eens naar je eigen neiging om zaken uit te stellen. Als je gevoelig bent voor kritiek en je de neiging hebt alles goed te willen doen, kun je die perfectionismedrang hebben. Je begint niet aan een project want ‘je bent er nog niet klaar voor’. Zogenaamd een redelijk klinkend excuus maar feitelijk een vorm van weerstand. Eronder ligt de angst om te falen en te mislukken want stel je voor dat je door de mand valt en helemaal niet zo goed bent? Het welbekende imposter syndrome: je hebt je eigen prestatielat gruwelijk hoog gelegd, je twijfelt aan je eigen kwaliteiten, bang om door de mand te vallen.

Perfectionisme is een sluipmoordenaar van je zelfvertrouwen omdat je denkt dat jij iets perfect moet doen terwijl je diep van binnen weet dat het dat nóóit zal zijn. En dat knaagt. Moet je die strenge stem in jezelf maar eens horen over wat je allemaal moet. Zie hier de kloof tussen wat jij vindt dat je moet zijn en de realiteit.

Perfectionisme is een mythe. 

Perfectionisme is een recept voor falen.

Want het is niet haalbaar. Niemand is perfect. En toch ga je soms op die godenzoonstoel zitten van perfectionisme.

En nu komt ‘ie: in deze hele coronacrisis hoor ik veel mensen bekennen:

‘Ik had gedacht dat ik er beter mee om zou gaan’. Ja, je zelfbeeld krijgt heel wat klappen als dat je aanname was. Blijkbaar had je ergens een lat voor jezelf klaargelegd waaraan je moest voldoen in tijden van crisis.

Jij zou je niet uit het veld laten slaan. Jij zou dit goed doen en managen. Goed in de zin van verstandig. Het zou je niet zó raken. Zo somber maken. Zo boos. Zo verdrietig. Je zou deze periode gebruiken voor oneindige creativiteit en nieuwe plannen. En je mocht ook zeker niet klagen van jezelf. Anderen hebben het erger, toch? Het gaat je goed met dat dak boven je hoofd met een zorgverzekering. Kom daar in Amerika maar eens om.

Maar nee…

Jij laat je bij het eerste de beste virus uit het veld slaan.

Bam! Daar ging je.

Chagrijnig. Boos. Geïrriteerd. Intens verdrietig. Een kort lontje. Niks geen creativiteit en mindful zijn.

En dan ook nog dat stemmetje dat prikt: ‘Ik had van mezelf gedacht dat ik er beter mee om zou kunnen gaan’.

Zie hier een perfect voorbeeld van oorlog voeren met de realiteit. Perfectionisme zoeken, je lat voor hoe je wel en niet mag reageren van jezelf oneindig hoog leggen. 

Ik zou niet zo moeten zijn.

Ik zou beter moeten weten.

Ik mag me niet zo voelen.

Als je gevangen zit in de mythe van zelfperfectionisme dan denk je zwart-wit: er zijn maar twee opties. Perfect zijn of falen. Er is geen middenweg.

En juist in die middenweg zit de ‘uitweg’.

Het gezonde midden. Daar waar realiteit en realisme wonen. Dus als jij jezelf betrapt op je perfectionisme en je zwart-wit denken, stop dan. Zie hoe deze gedachten je beïnvloeden. En waar je doorslaat in de zaken perfect willen doen met een onredelijk hoge lat.

Ga je door daar waar stoppen beter is? Onderzoek dan je gedachten over ‘stoppen’. Ga je door omdat je denkt dat iets foutloos moet? Onderzoek dan je gedachten over ‘fouten maken’. En zie wat het gezonde midden is.

Een mooie, simpele tool voor jezelf is om het volgende toe te passen:

Ook al… toch…

Ook al is dit project niet gelukt zoals ik wilde, toch heb eerdere projecten wel goed aangepakt.

Ook al ben ik nu boos, geïrriteerd of somber, toch weet ik dat ook deze bui weer overwaait.

Ook al… toch… schrijf maar eens minimaal 25 dingen op.

Dus mocht jij soms bozer, geïrriteerder, verdrietiger en banger zijn dan je had gedacht? Gefeliciteerd. Je hebt het diploma voor mens-zijn gehaald. Alleen dat had je zelf nog niet door en geaccepteerd. Jij moest zo nodig die perfecte, kalme, rustige mens blijven. Hooguit 10 minuten verdrietig en weer doorrrr… Een steun voor iedereen. De rust zelve.

Een Jamie. Voor volk, familie en vaderland.

Schei uit. 

Stop met oorlog voeren over hoe je zou moeten zijn. Stop met die oorlog in je hoofd. Sluit vrede met jezelf. Heb compassie voor jezelf.

Geef je over. En wees niet zo irritant dom zoals Jamie Fraser die altijd maar strijd blijft voeren, ‘because we will not surrender’ (lees dit zinnetje met in je achterhoofd een Schots accent).

Whatever, Jamie, je doet maar.

Maar ja, in Outlander hebben de hoofdrolspelers het eeuwige leven. Wij niet. Want wij zijn menselijk en dus niet perfect. Wij nemen onze imperfecties op de koop toe.

Onze rafelrandjes maken ons tot wie we zijn. Hoe mooi is dat?

Dus vrouwen en mannen, die Jamie van jullie is iets dat jullie nooit zullen zijn en hebben. Om maar niet te zeggen: hij is ook nog eens onnoemelijk saai. Want hoe leuk zijn perfecte mensen eigenlijk? (gaap).

Ook al… toch…

Ook al ben ik niet perfect, toch sla ik me hier maar mooi op mijn manier doorheen met alle emoties die er zijn.

En dat is helemaal OK.

Zin in meer frisse verhalen met nadenkvragen over verlangen, kiezen, durven, doen? Zodat jij krachtige keuzes maakt en leeft en werkt op jouw voorwaarden? Meld je aan en ontvang voortaan mijn blogs, podcasts en video’s. Door je aan te melden geef je toestemming je gegevens te verwerken zoals beschreven in het privacy statement.

dit veld niet invullen s.v.p.